Một chút suy tư Mt 21, 33-43. 45-46 Thứ Sáu 5.3.2021

Michel Nguyễn Hạnh

Lời Chúa

₃₃ Các ông hãy nghe một dụ ngôn khác: "Có gia chủ kia trồng được một vườn nho; chung quanh vườn, ông rào giậu; trong vườn, ông khoét bồn đạp nho, và xây một tháp canh. Ông cho tá điền canh tác, rồi trẩy đi xa.₃₄ Gần đến mùa hái nho, ông sai đầy tớ đến gặp các tá điền để thu hoa lợi.₃₅ Bọn tá điền bắt các đầy tớ ông: chúng đánh người này, giết người kia, ném đá người nọ.₃₆ Ông lại sai một số đầy tớ khác đông hơn trước: nhưng bọn tá điền cũng xử với họ y như vậy.₃₇ Sau cùng, ông sai chính con trai mình đến gặp chúng, vì nghĩ rằng: "Chúng sẽ nể con ta."₃₈ Nhưng bọn tá điền vừa thấy người con, thì bảo nhau: "Đứa thừa tự đây rồi! Nào ta giết quách nó đi, và đoạt lấy gia tài nó! "₃₉ Thế là chúng bắt lấy cậu, quăng ra bên ngoài vườn nho, và giết đi.₄₀ Vậy xin hỏi: Khi ông chủ vườn nho đến, ông sẽ làm gì bọn tá điền kia? "₄₁ Họ đáp: "Ác giả ác báo, ông sẽ tru diệt bọn chúng, và cho các tá điền khác canh tác vườn nho, để cứ đúng mùa, họ nộp hoa lợi cho ông."₄₂ Đức Giê-su bảo họ: "Các ông chưa bao giờ đọc câu này trong Kinh Thánh sao? Tảng đá thợ xây nhà loại bỏ lại trở nên đá tảng góc tường. Đó chính là công trình của Chúa, công trình kỳ diệu trước mắt chúng ta.

₄₃ Bởi đó, tôi nói cho các ông hay: Nước Thiên Chúa, Thiên Chúa sẽ lấy đi không cho các ông nữa, mà ban cho một dân biết làm cho Nước ấy sinh hoa lợi. ₄₄ Ai ngã xuống đá này, kẻ ấy sẽ tan xương; đá này rơi trúng ai, sẽ làm người ấy nát thịt)."

₄₅ Nghe những dụ ngôn Người kể, các thượng tế và người Pha-ri-sêu hiểu là Người nói về họ.₄₆ Họ tìm cách bắt Người, nhưng lại sợ dân chúng, vì dân chúng cho Người là một ngôn sứ.

Tìm hiểu

– “Các ông hãy nghe một dụ ngôn khác”, vậy dụ ngôn trước đó là gì? Đó là Dụ ngôn hai người con (Mt 21, 28-32). Trong chương 21, Chúa Giêsu dùng hai dụ ngôn để giáo huấn các thượng tế và kỳ lão, đó là: Dụ ngôn hai người con (Mt 21, 28-32) và Dụ ngôn những tá điền sát nhân (Mt 21, 33-46).

– Tại sao bài Tin Mừng Mt 21, 33-43. 45-46 lại bỏ qua câu 44? Vì câu 44 là “Ai ngã xuống đá này, kẻ ấy sẽ tan xương; đá này rơi trúng ai, sẽ làm người ấy nát thịt” nghe đầy vẻ đe dọa nên Giáo hội không đề cập đến. Thật ra qua câu 44, Chúa Giêsu nhắc nhở các thượng tế và kỳ lão rằng Con Người như tảng đá, không được xúc phạm.

– Bài Tin Mừng hôm nay có hai phần: 1. Câu chuyện dụ ngôn những tá điền sát nhân (Mt 21,33-41). ‖ 2. Điều rút ra từ dụ ngôn (Mt 21,42-43).

– Ý nghĩa hình ảnh trong dụ ngôn: hình ảnh gia chủ trong dụ ngôn biểu trưng cho Thiên Chúa; hình ảnh vườn nho trong dụ ngôn biểu trưng cho dân Israel; hình ảnh rào giậu, bồn đạp nho, tháp canh biểu trưng cho giao ước của Thiên Chúa với Dân Israel; hình ảnh những tá điền sát nhân ám chỉ về những lãnh đạo tôn giáo người Do Thái thất tín; hình ảnh các đầy tớ của gia chủ ám chỉ về các ngôn sứ; hình ảnh con trai gia chủ, người thừa tự, tảng đá góc tường ám chỉ về Chúa Giêsu.

– Sự chuẩn bị kỹ càng của gia chủ trong câu 33 muốn nói rằng Dân Israel được Thiên Chúa chọn và ban cho lề luật để ngăn ngừa các nền văn hóa ngoại lai, ngẫu tượng xung quanh làm băng hoại lòng tin của Dân vào Thiên Chúa. Thiên Chúa đã giao cho những người lãnh đạo tôn giáo chăn dắt Dân trong thời Ngài ẩn mình – thời Cựu Ước. Câu 33 được sách Isaia tiên trưng trước: “Bài ca của bạn tôi về vườn nho của mình. Bạn thân tôi có một vườn nho trên sườn đồi mầu mỡ. Anh ra tay cuốc đất nhặt đá, giống nho quý đem trồng, giữa vườn anh xây một vọng gác, rồi khoét bồn đạp nho. Anh những mong nó sinh trái tốt, nó lại sinh nho dại. Vậy bây giờ, dân Giêrusalem và người Giuđa hỡi,xin phân xử đôi đàng giữa tôi với vườn nho. Có gì làm hơn được cho vườn nho của tôi, mà tôi đã chẳng làm? Tôi những mong trái tốt, sao nó sinh nho dại? Vậy bây giờ tôi cho các người biết tôi đối xử thế nào với vườn nho của tôi: hàng giậu thì chặt phá cho vườn bị tan hoang, bờ tường thì đập đổ cho vườn bị giày xéo. Tôi sẽ biến thửa vườn thành mảnh đất hoang vu, không tỉa cành nhổ cỏ, gai góc mọc um tùm; sẽ truyền lệnh cho mây đừng đổ mưa tưới xuống. Vườn nho của ĐỨC CHÚA các đạo binh, chính là nhà Israel đó; cây nho Chúa mến yêu quý chuộng, ấy chính là người xứ Giu-đa. Người những mong họ sống công bình, mà chỉ thấy toàn là đổ máu; đợi chờ họ làm điều chính trực, mà chỉ nghe vẳng tiếng khóc than.” (Is 5, 1-7)

– Câu 34: “Gần đến mùa hái nho, ông sai đầy tớ đến gặp các tá điền để thu hoa lợi”. Nghĩa là Thiên Chúa đã sai các ngôn sứ đến với những nhà lãnh đạo Do Thái để khuyên bảo, nhắc nhở họ thực hiện sứ mệnh đã được giao phó và đừng đi sai đường lối Chúa đã chỉ dạy.

– Câu 35: Thế nhưng những nhà lãnh đạo Do Thái (bọn tá điền) đã không nghe mà còn giết chết các ngôn sứ (các đầy tớ). Nghĩa là Thiên Chúa đã xót thương mà cảnh báo nhưng họ không lắng nghe.

– Câu 36: Thiên Chúa (gia chủ) lại sai một số ngôn sứ (đầy tớ) khác đông hơn trước: nhưng những nhà lãnh đạo Do Thái (bọn tá điền). Nghĩa là Thiên Chúa vẫn kiên trì, nhẫn nại, lấy lòng nhân hậu liên tục nhắc nhở nhưng họ không cảnh tỉnh.

– Câu 37-39: Thiên Chúa (gia chủ) đã sai Chúa Con (người con) đó là Chúa Giêsu vào thành Giêrusalem với tư cách là Đấng Messia (Mt 21,1-11) nhưng những nhà lãnh đạo Do Thái (bọn tá điền) đang mưu tính bắt lấy và giết đi. Hành động này đã được tiên báo ở Bài đọc 1 (St 37, 3-4.12-13a.17b-28): Ông Giuse, người con được yêu quý, đã bị các anh của mình giết chết.

– Câu 42, Chúa Giêsu nhắc đến Thánh Vịnh 118, câu 22-23 đã tiên trưng về chính Ngài: “Tảng đá thợ xây nhà loại bỏ lại trở nên đá tảng góc tường. Đó chính là công trình của CHÚA, công trình kỳ diệu trước mắt chúng ta.”  Đá tảng góc tường (cơ thạch 基石 –cornerstone) là gì? Đá tảng góc tường chính là viên đá đầu tiên khi đặt móng nhà, để từ đó làm nền sắp đặt cho tất cả các viên đá khác tạo nên toàn bộ cấu trúc của căn nhà. Đá góc tường là hình ảnh Thánh Kinh dùng để chỉ Đức Kitô là nền tảng của “công trình” Hội Thánh (x. Ep 2,20; 1 Pr 2,6). Đức Kitô là Đấng bị giết chết, đã phục sinh, và như thế trở nên nguồn cứu rỗi cho toàn nhân loại (x. Cv 4,10-12).

– Câu 43, Dân mới được ban cho Nước Thiên Chúa chính là Hội Thánh.

- Phần 1 (từ câu 17 đến câu 19): Chúa Giê-su tiên báo cuộc Thương Khó lần thứ ba “Họ sẽ kết án xử tử Người” (c. 18). Chủ đề bài Tin Mừng hôm nay ở Phần 1, bởi vì bài đọc 1 trong sách Tiên tri Giêrêmia (Gr 18,18-20) đã dẫn ý trước: “Hãy đến đây ta cùng nhau bàn mưu tính kế hại Giêrêmia” (c. 18). Thánh Vịnh 30, 5-6.14.15-16 làm rõ hơn chủ đề “Chúng toa rập chống con, và mưu toan lấy mạng” (c. 14).

- Phần 2 (từ câu 20 đến câu 23): Ông Giacôbê và Gioan núp sai bà mẹ để xin Chúa hai chỗ ngồi cao trọng nhất: bên tả, bên hữu trong Nước trời.

- Phần 3 (từ câu 24 đến câu 28): Chúa Giêsu giáo huấn các tông đồ về phục vụ và chính Chúa là tấm gương “Con Người đến không phải để được người ta phục vụ, nhưng là để phục vụ và hiến dâng mạng sống làm giá chuộc muôn người." (c. 28)

Chiết tự và suy tư từ ĐÁ 𥒥

ĐÁ 𥒥 là từ Nôm, có dạng hình thư, thuộc bộ thạch 石 (đá, cái không dùng được) biểu ý + đa 多 (dư) biểu âm và hội ý.

Trong câu 42, thạch 石 có nghĩa là cái không dùng được khi đó là “tảng đá thợ xây nhà loại bỏ”. Vậy, đá 𥒥 là tảng đá (thạch 石) thợ xây loại bỏ vì thấy dư thừa (đa 多). Trong cuộc sống có nhiều lúc chúng ta cũng từng loại bỏ tảng đá Lời Chúa hay chính Chúa vì thấy dư thừa, không hợp với cách sống tội lỗi của mình.

Cũng trong câu 42, thạch 石 có nghĩa là đá 𥒥 khi đó là “đá tảng góc tường”. Trong cuộc sống, khi chúng ta lắng nghe và thực thi ý Chúa thì lúc đó Chúa Giêsu chính là đá tảng góc tường.